Otomatik Bilgi Değişimi ve Türkiye
Taraf ülkeler arasında, ülkelerinde ikamet eden kişilerin diğer ülkelerde bulunan finansal hesap bilgilerinin her yıl düzenli olarak vergisel amaçlı kullanılması maksadıyla otomatik olarak paylaşılması anlaşması, OECD (Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü) üye ülkeleri tarafından “Common Reporting Standards” (CRS) adı ile yayımlanmış ve vergi kaçakçılığı ile kara para trafiğini önlemeyi amaçlayan bir anlaşmadır. Bu anlaşma, kişinin üye ülkelerden birindeki finansal hesap bilgilerinin, ikamet ettiği diğer ülke ile her yıl düzenli ve otomatik olarak paylaşılmasını kapsamaktadır.
Anlaşmanın Tarihçesi ve Türkiye’nin Katılımı
Anlaşmanın temeli 1988 yılında atılmış olup, 2011 yılında OECD üyesi ülkelerle yapılan “Vergi Konularında İdari Yardım Sözleşmesi” ile gündeme alınmıştır. Başta AB ve G20 ülkeleri olmak üzere toplamda 136 ülke tarafından imzalanmıştır. Türkiye de bu anlaşmaya taraf olmuş ve Nisan 2017’de “Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine İlişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması” imzalanmış, 31 Aralık 2019’da ise onaylanmıştır.
Anlaşmanın Amacı
Bu anlaşmanın esas amacı, vergi kaçaklarını önlemek, kaçakçılığı minimize etmek ve ülkeler arası vergi şeffaflığını sağlamaktır. Ayrıca, mükellefleri gelir beyanında bulunmaya teşvik etmeyi de amaçlamaktadır.
Türkiye’nin Bilgi Paylaşımı
Türkiye, yurtdışında yaşayan vergi mükellefi vatandaşlarının bireysel hesaplarının olduğu bankalardaki bilgileri Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı aracılığıyla diğer ülkelerle paylaşmaya başlamıştır. Bu ülkeler arasında Hollanda, Almanya, Fransa, Belçika, Avusturya gibi Türk nüfusunun yoğun olduğu ülkeler bulunmaktadır.
Paylaşılan Bilgiler
Anlaşma kapsamında aşağıdaki finansal bilgiler paylaşılmaktadır:
1. Mevduat Hesapları: Mevduat ve katılım hesapları, vadeli-vadesiz mevduat hesapları, cari hesaplar, yabancı para, altın ve gümüşten oluşan mevduat hesapları.
2. Saklama Hesapları: Bankalar ve SPK’dan yetki belgeli aracı kuruluşlarda tutulan hisse senedi, tahvil ve bonolar.
3. Ortaklık ve Borç İlişkisi Menfaati: Yatırım fonları ve yatırım ortaklıklarındaki paylar.
4. Nakdi Değer Sigorta Sözleşmeleri: Birikim değerli hayat sigortaları.
5. Düzenli Ödeme Sözleşmeleri (Anüite): Emeklilik Gelir Planı ve Yıllık Gelir Sigortası.
Paylaşılan bilgiler, hesap sahibinin adı-soyadı, adresi, yerleşik (mukim) olduğu ülke, vergi kimlik numarası, hesabın yılsonu bakiyesi ve yıl içinde hesaba ödenen faiz, temettü, finansal varlıkların satışından elde edilen gelirler gibi ödemelerin brüt tutarını içerir.
Çifte Vergilendirme ve Cezalar
Otomatik bilgi değişimi çifte vergilendirmeye yol açmaz. Elde edilen gelir, ya sadece gelirin elde edildiği ülkede (örneğin Türkiye’de) vergilendirilecek ya da Türkiye’de ödenen vergi, mukim olunan diğer ülkede ödenecek vergiden mahsup edilebilecektir.
Vergi ve Gümrük İdaresi, son 12 yılın vergisini geriye dönük olarak talep edebilir. Ayrıca, talep edilen ek verginin %300’ü kadar para cezası uygulanabilir ve cezai kovuşturma başlatılabilir. Kişinin kendini ihbar etmesi durumunda bu süre 5 yıla indirilebilir.
Bilgi Paylaşımına Kimler Dahildir?
Bilgi değişiminde ana kıstas vatandaşlık değil, vergi amaçları yönünden yerleşikliktir. Dolayısıyla, çifte vatandaşlık durumunda bile kişinin yerleşik olduğu ülkeye finansal verileri bildirilecektir.
Paylaşılacak Bilgilerin Dönemi
2019 yılına ilişkin bilgilerin karşılıklılık sağlanan ülkelerle değişimine başlanmış olup, 2020 yılı ve takip eden yılların bilgileri de yıllık bilgi değişim takvimine uygun olarak gerçekleştirilecektir. Önceki yıllara ilişkin bilgi değişimi yapılmamaktadır.
Uzman Tavsiyesi
Türkiye’de banka hesabı bulunan ve yurtdışında ikamet eden Türk vatandaşlarının, ikamet ettikleri ülkede uzman bir hukukçu ekiple görüşerek vergi mükellefi oldukları ülkelerin yetkili makamlarına bilgi vermeleri tavsiye edilmektedir.
Güncellemeler ve Son Gelişmeler (2024)
2024 itibarıyla, CRS çerçevesinde bilgi değişimi daha da yaygınlaşmış ve detaylanmıştır. Türkiye, 2021 ve sonrası dönemlere ilişkin bilgileri de anlaşmalı ülkelerle paylaşmaya devam etmektedir. Bilgi değişiminin kapsamı genişletilmiş ve denetimler sıkılaştırılmıştır. Örneğin, taşınmaz ve araç bilgileri şu an kapsam dışı olmakla birlikte, bazı ülkelerde taşınmaz araştırmaları vekâlet yoluyla yapılabilmektedir.
Ayrıca, vergi uyumu ve şeffaflığı artırmak amacıyla, daha fazla ülkede bilgi değişiminin geriye dönük olarak incelenmesi mümkün hale gelmiştir. Örneğin, Almanya’da olduğu gibi diğer AB ülkeleri de 5 yıl geriye dönük olarak hesap bilgilerini inceleyebilir.
Tavsiyeler
Otomatik bilgi değişimi kapsamında, yurtdışında ikamet eden Türk vatandaşlarının, yerleşik oldukları ülkede vergi mükellefi oldukları yetkililerle iş birliği yapmaları ve gerekli bildirimleri yapmaları önem arz etmektedir. Bu bağlamda, uzman bir hukukçu ekiple görüşerek gerekli adımların atılması önerilmektedir.
Bize ulaşın: iletişim