Yurtdışında yaşayan bir Türk vatandaşı veya mavi kart sahibi kişinin Hollanda’da vefat etmesi durumunda, Türkiye’deki mallarının paylaşımı Türk miras hukuku kurallarına tabi olacaktır.
Bu paylaşım işlemi, Türk Medeni Kanunu’na ve diğer ilgili mevzuatlara uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Miras hukuku genellikle kişinin ölümü durumunda mal varlığının nasıl dağıtılacağını düzenler.
Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının ya da mavi kart sahibi kişilerin miras hukukuyla ilgili karşılaşabileceği sorunlar genellikle aşağıdaki şekillerde ortaya çıkar:
- Uzun yıllar yurtdışında yaşadıkları için, Türkiye’deki akrabaları miras hakkından mahrum bırakma niyetiyle vefat öncesinde mirasçının mal varlığını kendi üzerlerine geçirebilirler. Bu durum, yurtdışında yaşayan kişinin miras hakkını zedelemektedir.
- Türkiye’deki diğer mirasçılar, çeşitli işlemler için gerekçe göstererek yurtdışında yaşayan mirasçıdan vekalet alabilirler ve bu vekaleti kötüye kullanarak miras haklarını zedeleme yoluna gidebilirler.
- Miras bırakan kişi, vasiyet yoluyla mal varlığını başkalarına devredebilir ve bu da yurtdışında yaşayan mirasçının haklarını sınırlayabilir. Burada vasiyetnamenin geçerli olup olmadığı önem arz etmektedir.
- Tüm mirasçılar yurtdışında bulunuyor ve Türkiye’deki mal varlığını nasıl paylaşacaklarını belirlemek istiyor olabilirler.
- Miras bırakanın evlilik dışı bir çocuğu bulunuyorsa, diğer mirasçılar bu çocuğa pay vermek istemeyebilirler.
- Yurtdışında yaşayan bir kişi, Türkiye’de mirasçı olmaktan kaçınmak ya da miras bırakanın borçlarından kurtulmak için reddi miras yoluna başvurabilir.
- Yurtdışında yaşayan bir kişi, Türkiye’deki mal varlığı için geçerli bir vasiyetname düzenlemek isteyebilir.
- Mirasçıların bir kısmı yurtdışında yaşarken, Türkiye’deki mirasçılar yurtdışındaki mirasçılara (çoğunlukla kardeşlere) ait miras malları hakkında bilgi vermemektedir, bu da yurtdışında yaşayan kişinin neye sahip olduğunu bilmemesine neden olabilir.
- Miras hakkını ilgilendiren gayrimenkuller, Türkiye’deki mirasçılar tarafından kiralanmakta ise yurtdışında yaşayan mirasçılara bu kiradan bahsedilmeyerek miras hakları yok sayılabilmektedir.
Bu yazımızda yukarıda belirttiğimiz veya benzer problemleri yaşayan veya yaşadığından şüphelenen okuyucularımızı bilgilendireceğiz. Öncelikle sakin olmalı ve yaşadığınız bu problemlerin çözümü olduğunu bilmelisiniz.
Öncelikle üzerinde durulması gereken birkaç önemli husus aşağıdaki gibidir;
- Vasiyetname İncelemesi: İlk adım, vefat eden kişinin varsa vasiyetnamesini incelemektir. Vasiyetnamede belirtilen talimatlar, ölen kişinin mallarının nasıl paylaşılacağını gösterir. Ancak vasiyetname mevzuata ve hukuki şekle uygun olmalıdır. Aksi halde vasiyetname geçersiz olacak ya da iptali istenebilecektir.
- Kanuni Mirasçıların Belirlenmesi: Vasiyetname yoksa veya vasiyetname geçerli değilse, Türk Medeni Kanunu’na göre kanuni mirasçılar belirlenir. Kanuni mirasçılar, ölen kişinin eşleri, çocukları, torunları, anne ve babası, kardeşleri ve diğer yasal mirasçılarıdır. Mirasçıların belirlenmesi için veraset ilamı gerekmektedir. Veraset İlamı, bir kişinin ölümü üzerine mirasçılarının kimler olduğunu ve mirasın nasıl paylaşılacağını belirlemek için kullanılan bir resmi belgedir. Veraset ilamı, Türkiye’ye gitmeye gerek kalmadan bir avukat aracılığıyla noterden alınabileceği gibi Sulh Hukuk Mahkemesine bir dilekçe ile başvuru yapılarak da alınabilir.
- Miras Paylaşımı: Mirasçıların hakları, Türk Medeni Kanunu’na göre belirlenir. Kanun, mirasçıların paylarını ve sıralamalarını belirler. Paylaşım, ölen kişinin mallarının türüne ve değerine göre yapılır. Mirasçılar tarafından anlaşma sağlanarak da miras paylaşımı yapılabilir. Miras paylaşım (taksim) sözleşmesi, mirasın mirasçılar arasında ne şekilde paylaşılacağını içeren özel bir sözleşmedir. Bu sözleşmedeki amaç, miras pay oranlarının mirasçılardan tarafından belirlenmesidir. Elden paylaşma yapılmadıkça, mirasçıları bağlayacak bir paylaşma sözleşmesi ancak yazılı şekilde yapılırsa geçerli olacaktır.
- Mirasçılar Arasında Anlaşmazlık Durumu: Miras paylaşımı konusunda kardeşler arasında uyuşmazlık olması durumda yargısal paylaşma (izale-i şüyu davası) yoluna başvurulabilir. Yargısal paylaşma, miras paylaşımı davası ile sağlanır. Her bir mirasçı, sulh hukuk mahkemesinden mirasın paylaşılmasını talep edebilir. Mahkeme, mirasın paylaşımını belirler.
- Tapu ve Kayıt İşlemleri: Mirasçılar arasında malların paylaşımı belirlendikten sonra, tapu ve kayıt işlemleri gerekebilir. Bu işlemler, Türkiye’deki malın yeni sahiplerini kayıt altına almak için yapılır.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davası ve Satış İşlemleri
- Ortaklığın giderilmesi davası sonucunda, miras ortaklığı sona erer ve mirasçılar arasındaki mülkiyet düzenlenir.
- İzale-i şuyu davasında taşınmaz mallar satış yoluyla bölünebilir.
- Satış işlemi, tapu kaydına ve mahkeme kararına dayanarak gerçekleşir.
- Satış bedeli, hak sahiplerine ödenir.
- Satış bedeli üzerinden veraset intikal vergisi ve KDV ödenebilir.
- Paraların paylaştırılması için bir bilirkişi raporu düzenlenir ve paralar hak sahiplerine dağıtılır.
- Para banka hesabına yatırılır ve gerekli kesintiler yapıldıktan sonra hak sahiplerine ödenir.
Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şuyu) Davasının Süreci
- Ortaklığın giderilmesi davası, mirasçılar arasında yaşanan ortaklığın sonlandırılması davasıdır.
- Aynen taksim veya satış yoluyla giderilmesi kararı verilir.
- İzale-i şuyu davasının süresi bir yıl gibi kabaca belirlenir, ancak davanın karmaşıklığına, tarafların sayısına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.
- Aynen taksim mümkün değilse, taşınmazlar açık artırma yoluyla satılabilir.
Aynen Taksim (Paylaşım) ve Satış Yoluyla Ortaklığın Giderilmesi
- Aynen taksim: Taşınmazların fiziksel olarak paylaştırılmasıdır.
- Satış: Taşınmazların açık artırma yoluyla satılmasıdır.
- Taşınır mallar aynen taksimle paylaşılabilir, ancak aynen taksim mümkün olmayabilir.
- Taşınmaz malların aynen taksim veya satış yoluyla giderilmesi kararı mahkeme tarafından verilir.
- Mirasçılar bu süreçte tereke mal varlığını bölüşürler.
- İhaleler açık artırma yoluyla gerçekleşir ve satış bedeli paydaşlara dağıtılır.
Bilirkişi Raporu ve Değer Tespiti
- Taşınmaz malların değer tespiti için keşif yapılır ve bir bilirkişi raporu hazırlanır.
- Bilirkişi raporu, taşınmazların değerini içerir.
- Rapora dayanarak taşınmazlar açık artırmaya çıkarılır ve satılır.
Önalım Hakkı
- İzale-i şuyu davalarında önalım hakkı kullanılmaz.
- Paydaşlar, miras payı oranlarına göre hak sahibidirler ve önalım hakkı talep edemezler.
- Önalım hakkı, paydaşlar arasında değil, üçüncü kişilerin paydaşların malvarlığını satın almasına karşı kullanılır.
İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası Ne Kadar Sürer?
- Ortaklığın giderilmesi davası (izale-i şuyu davası) ne kadar sürer sorusuna kesin bir cevap vermek mümkün olmamaktadır.
- Tarafların sayısı, tarafların oturumlara teşhisi, terekenin hacmi, bilirkişi raporlarına itiraz vb. birçok etken davanın süresinde etkili olmaktadır.
İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasında Avukatın Önemi
- Ortaklığın giderilmesi davaları taraf sayılarına, dava açılan malların niteliklerine göre karmaşık haller alabilmekte ve uzun süreler hak sahiplerini mağdur edebilmektedir. Bu kapsamda mağduriyetin en kısa yoldan giderilmesi ve paylı mülkiyete konu maldan beklenen yararın en kısa sürede sağlanabilmesi için alanında uzman avukat desteği alınması tavsiye edilmektedir.