EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na bir ek madde olarak eklenen ve erken emeklilik hakkı kazanmış kişilerin emekli olabilmesini sağlayan bir yasadır. Bu kanuna göre, prim ödeme gün sayısı ve prim ödeme durumu gibi belirli şartları karşılayan kişiler erken emeklilik hakkına sahip olabilirler.
EYT Kanunu kapsamında erken emekli olmak isteyen Türk vatandaşların sağlaması gereken şartlar nelerdir?
- Prim Ödeme Gün Sayısı Şartı: EYT kanunu kapsamında erken emeklilik hakkı kazanmak için, sigortalının sigortalılık süresi boyunca en az erkekler için en az 25 yıl, kadınlar için en az 20 yıl prim ödemiş olması gerekmektedir. Bu süre aynı zamanda sigortalının sigortalı olarak çalıştığı dönemlerdir.
- 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta kaydının bulunması gerekmektedir.
- Prim Ödeme Durumu Şartı: EYT kanunu kapsamında erken emeklilik hakkı kazanmak için, sigortalıların prim ödeme durumu da önemlidir. Sigortalının, sigortalılık süresi boyunca en az 5000 gün prim ödemiş olması gerekmektedir.
Yukarıda belirtilen şartları karşılayan Türk vatandaşları, EYT Kanunu kapsamında erken emekli olabilirler.
Sonuç olarak, EYT Kanunu kapsamında erken emeklilik hakkı kazanmak için, sigortalıların belirli bir prim ödeme süresini tamamlamaları ve belirli bir prim ödeme durumunu karşılamaları gerekmektedir. Bu şartları sağlayan kişiler erken emeklilik hakkına sahip olabilirler.
EYT Kanunu kapsamında erken emekli olan kişilerin emekli maaşı hesaplaması nasıl yapılır?
Normal emeklilik durumunda olduğu gibi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yapılır. EYT kapsamında emekli olan kişilerin emekli maaşının hesaplanmasında kullanılan formül, normal emeklilik durumunda kullanılan formül ile aynıdır. Emekli maaşı hesaplaması yapılırken, aşağıdaki unsurlar göz önünde bulundurulur:
Prim ödeme gün sayısı: Sigortalının çalışma hayatı boyunca ödemiş olduğu prim gün sayısı emekli maaşı hesaplamasında etkilidir. Emekli maaşı, prim ödeme gün sayısına göre belirlenir. Bu nedenle, prim ödeme gün sayısı ne kadar yüksekse, emekli maaşı da o kadar yüksek olur.
- Bağlama oranı: Emekli maaşı hesaplanırken, sigortalının çalıştığı dönemlerde ödenen primlerin brüt ücret üzerinden belirlenen oranı dikkate alınır. Bu orana “bağlama oranı” denir. Bağlama oranı, sigortalının çalışma hayatındaki ortalama brüt ücretine göre belirlenir.
- Emekli aylığı hesaplama formülü: Emekli maaşı hesaplaması için kullanılan formül, sigortalının prim ödeme gün sayısına, bağlama oranına ve emeklilik yaşı gibi faktörlere göre belirlenir.
Türkiye’de sigorta girişi olmayan ancak yurt dışında çalışan Türk vatandaşları EYT kapsamında emekli olabilir mi?
Türkiye’de sigorta girişi olmayan ancak yurt dışında çalışan Türk vatandaşları 2000 yılından önce yurt dışında herhangi bir iş girişi bulunduğu yurt dışı borçlanması yaparak EYT ile emekli olabilirler. Bu borçlanma süreleri için yazılı talep ile başvuru yapmak gerekmektedir.
Türkiye’nin sosyal güvenlik anlaşması bulunan 35 ülke arasında yer alıyorsa, bu ülkelerin sosyal güvenlik sistemleri ile Türkiye arasında yapılan anlaşmalar kapsamında belirli şartları sağladıklEYTarı takdirde borçlanma yoluyla Türkiye sosyal güvenlik sistemi için prim ödeyerek, EYT kapsamında emekli olabilirler.
Ancak bu kişilerin belirli şartları sağlamaları gerekmektedir. Örneğin, söz konusu ülkede en az bir yıl prim ödemiş olmaları, Türkiye’de EYT kapsamında emekli olabilmek için gerekli olan prim gün sayısını tamamlamaları gerekmektedir. Ayrıca, her ülkenin kendi kuralları ve prosedürleri bulunmaktadır, bu nedenle her durumda ayrıntılı olarak incelenmesi gerekmektedir.
Vatandaşlar, uzman bir avukat aracılığıyla bulundukları ülkelerin sosyal güvenlik sistemleriyle Türkiye arasında yapılan anlaşmaları inceleyerek, borçlanma yoluyla Türkiye’deki sosyal güvenlik sistemi için prim ödeyerek EYT kapsamında emekli olma hususunda bilgi edinebilirler.
EYT ile ilgili başvuru işlemleri ve başvuru süreci hususunda hukuki hizmet almak için https://turkhukuku.nl/ sitemizde yer alan iletişim bilgilerimizden tarafımıza ulaşabilirsiniz.