Sevgili Okurlarımız,
Bugünkü yazımızda boşanma davası sonrasında mal paylaşımı konusundan bahsedeceğiz. Mal paylaşımı, aile hukukunda önemli bir yere sahip olması nedeniyle üzerinde durulması gereken bir konudur.
Boşanma sonrası malların paylaşımı, taraflar bu konuda tam bir uzlaşı sağlayamadıkları takdirde genellikle büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sorunun çözümü genellikle mahkemelere intikal etmektedir. Bu konuda öncelikle tarafların tabi olduğu mal rejimi önemlidir. 01 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ile edinilmiş mallara katılma rejimi yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Bu kanuna göre taraflar, mal ayrılığı rejimi, paylaşmalı mal ayrılığı rejimi ve mal ortaklığı rejimi olmak üzere üç seçim hakkına sahiptir. Eğer taraflar bu mal rejimlerinden birini özel olarak seçmemişlerse edinilmiş mallara katılma rejimine tabidirler. 01 Ocak 2002 tarihi öncesinde kurulmuş olan evlilik birliklerinde mal ayrılığı rejimi söz konusudur, çünkü bu tarih öncesinde yasal mal rejimi mal ayrılığı rejimidir. Bu rejimde yalnızca katkı payı alacağı söz konusudur.
Boşanma davasında mal ayrımı, anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davalarında farklılık göstermektedir. Anlaşmalı boşanma davasında taraflar mal paylaşımı konusunda uzlaşmaya varamazlarsa dava çekişmeli olarak görülür. Boşanma davasına ilişkin karar ile birlikte taşınır ve taşınmaz malların ve sair tüm mal varlıklarının paylaşımı kendiliğinden gerçekleşmez. Tarafların anlaşmalı veya çekişmeli boşanma davasının sonuçlanmasıyla aile mahkemesinde mal rejiminin tasfiyesi davasının açılması gerekmektedir.
Mal paylaşımı, evlilik birliği içerisinde iken alınan mallar üzerinden yapılabilmektedir. Boşanma davasındaki mal paylaşımında her eş kendi kişisel mallarını geri alır. Kişisel mallar şu şekilde sayılabilir:
1. Miras yolu ile geçen mal varlığı,
2. Eşlerin kişisel kullanımına ait olan eşyalar,
3. Eşlerin üçüncü kişilerden olan manevi tazminat alacakları.
Eşler kendi kişisel mallarını aldıktan sonra, evlilik içerisinde elde edilen edinilmiş mallar herhangi bir mal rejimi seçilmemişse yarı yarıya paylaşılır. Bir eşin bütün malları, aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. Edinilmiş mallar, kanunun 219. maddesinde şu şekilde sayılmıştır:
1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personel yardımı amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
4. Kişisel malların gelirleri,
5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
Boşanmada mal paylaşımı, belli bir zaman aşımı süresi geçmeden açılmalıdır. Mal paylaşımı davası, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde zaman aşımı süresine girer. Yetkili mahkeme, boşanmaya, evliliğin iptaline veya hâkim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda bu davalarda yetkili olan yer mahkemesidir.
Mal Paylaşımı Davasında Neler Talep Edilir?
1. Katılma Alacağı: Boşanma halinde eşlerden her biri, edinilmiş mallara katılma rejimi esaslarına göre mal varlığının yarı yarıya paylaştırılması için alacak hakkına sahiptir. Katılma alacağı yarı yarıya paylaşılır, bu değerlere artık değer denir (MK m. 231).
2. Katkı Payı Alacağı: Katkı payı alacağı, eski Medeni Kanun’a göre geçerli olan bir sistemdir. Bir eşin aldığı mala katkı sunan diğer eş, boşanma durumunda katkı payı alacağı talep edebilir.
3. Değer Artışı Payı Alacağı: Değer artışı payı alacağı, eşlerden birinin diğerine ait malın edinilmesine, iyileştirilmesine veya korunmasına, hiç ya da uygun karşılık almaksızın esaslı katkıda bulunması durumunda doğar. Tasfiye sırasında söz konusu malda oluşabilecek değer artışı için katkısı oranında sahip olduğu alacak hakkıdır.