1960’lı yılların başında Avrupa ülkelerinin iş gücü ihtiyacını karşılamak için Türkiye’den bu ülkelere yoğun bir göç başlamıştır. Türkiye’deki ekonomik koşullar nedeniyle birçok vatandaşımız yurtdışında iş bulmuş, bazıları ülkeye geri dönmüş, bazıları ise bulundukları ülkelerde yaşamaya devam etmektedir. 2018 yılı verilerine göre 6 milyon vatandaşımız yurtdışında yaşamaktadır.
Yurtdışında Çalışıp Türkiye’den Emekli Olma İmkânı
Yurtdışında çalışarak, bulunduğu ülkenin yasal düzenlemelerine göre emekliliğe hak kazanan vatandaşlarımız, o ülkeden aylık alabilirler. Türkiye açısından ise, uzun vadeli emeklilik sözleşmesi imzalanmış ülkelerde çalışan veya bu ülkelerde ikamet eden vatandaşlarımız, bu süreleri borçlanarak hizmetten saydırabilir ve Türkiye’den de emekliliğe hak kazanarak aylık alabilirler.
Yurtdışı Hizmet Sürelerini Borçlanma Şartları
Yurtdışında çalışan vatandaşlarımız, belirli şartları yerine getirerek hizmet sürelerini borçlanabilirler. Malullük, yaşlılık veya ölüm nedeniyle yurtdışı borçlanmasından yararlanabilmek için aranan şartlar şunlardır:
1. Türk Vatandaşı Olmak:
– Türk vatandaşlığı ile birlikte başka bir ülke vatandaşlığına geçenler (çifte vatandaşlar) da bu kapsamdadır.
2. Doğumla Türk Vatandaşı Olup, İzin Alarak Çıktıktan Sonra 18 Yaşını Doldurmuş Olmak:
– Borçlanma talep edilen sürede Türk vatandaşı olarak sigortalı çalışmış olmak gerekmektedir.
3. Yurtdışı Çalışmasını Belgelendirmek:
– Bu süreler arasındaki veya sonunda her bir çalışma için bir yıla kadar işsizlik süreleri de dahildir.
4. Yurtdışında Ev Kadını Olanlar:
– Yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler de borçlanma kapsamına alınabilir.
5. Yazılı Müracaat:
– Yurtdışı borçlanması talep etmek isteyen kişiler, durumlarına uygun olan belgelerin asıllarını ibraz etmelidirler.
Borçlanma Kapsamında Olmayan Süreler
– 18 yaşın doldurulmasından önceki çalışmalar, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri.
– Türk vatandaşlığının kazanılmasından önceki veya kaybedilmesinden sonraki yurtdışı çalışmaları, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri.
– Türkiye’deki malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında geçen çalışma süreleri.
Başvuru Süreci
Başvuru Nasıl Yapılır?
Yurtdışı borçlanması yapabilmek için öncelikle “yurtdışı borçlanma talep dilekçesi” doldurulmalıdır. Bu dilekçeyi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) internet sitesinden veya ilgili kurumlardan temin edebilirsiniz.
Gerekli Belgeler
Başvuruda bulunurken aşağıdaki belgeleri hazırlamanız gerekmektedir:
– Dilekçe: Yurtdışı borçlanma talep dilekçesi.
– Çalışma Sürelerini Gösteren Belge: Yurtdışı çalışma sürelerinizi gösteren belge asılları.
– İkili Anlaşma Bulunan Ülkeler: İkili anlaşma bulunan ülkelerde çalıştıysanız, çalıştığınız ülkenin sosyal güvenlik kurumundan hizmet cetveli ve sigorta kartı.
– Resmi Kuruluşlarda Çalışma: Yurtdışında resmi bir kuruluşta çalıştıysanız, belgelerin tasdikine gerek bulunmamaktadır.
– Özel Sektörde Çalışma: Belediyelerce düzenlenen hizmet belgeleri, vergi dairelerinden alınan belgeler, iş bulma kurumlarından işsizlik sürelerini gösteren belgeler.
– Serbest Çalışma: Vergi dairesi veya meslek kuruluşlarından alınan hizmet belgeleri.
– İkili Anlaşma Bulunmayan Ülkeler: Türk Konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirlikleri veya ataşeliklerden alınacak hizmet belgeleri.
– Ev Kadınlığı: Yurtdışında oturduğunuzu gösteren ikamet belgesinin yeminli tercümesi.
– Pasaport ve Çalışma İzinleri: Pasaportunuzda bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri.
– Giriş-Çıkış Belgeleri: Yurda giriş çıkış tarihlerinizi gösterir pasaport sayfalarının fotokopileri veya emniyet müdürlüğünden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesi.
Başvuru Nereye Yapılır?
Başvurular; Türkiye’de ikamet edenler için ikamet ettikleri yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezlerinde, Türkiye’de ikamet etmeyenler için nüfusa kayıtlı oldukları yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezlerinde yapılabilir.
Ödeme Süreci
Ne Zaman Ödeme Yapmalıyım?
Sosyal Güvenlik Kurumu, gerekli inceleme ve değerlendirmeyi yaptıktan sonra borç tahakkuk ettirerek bir tebligat gönderir. Tebliğ tarihinden itibaren 3 ay içinde bu borcun ödenmesi gerekmektedir. Ödeme yapılmaması halinde başvurunuz reddedilir ve yeniden başvuru yapmanız gerekir.
Gönderilen Borcun Tamamını Ödeyemedim, Ne Olur?
Tahakkuk fişindeki tutarın tamamını ödeyemediyseniz, ödediğiniz tutarla orantılı olan süre geçerli kabul edilir. Kalan sürenin geçerli sayılabilmesi için yeniden talepte bulunmanız gerekecektir.
Ödemeyi Yurtdışında Euro/Dolar Olarak Yapabilir Miyim?
Ödemeleri yurtdışında döviz cinsinden yapabilirsiniz. Ödeme tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın döviz alış kuru dikkate alınır.
Emekli Maaşı Hesaplaması
Emekli maaşı hesaplanırken üç farklı dönem değerlendirilir: 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonrası dönemlerdir. Borçlanma müracaatında bulunurken en eski hizmetten en yeniye doğru talepte bulunmak önemlidir. Maaşlar dönemlere göre farklılık gösterebilir. Örnek maaşlar:
– 2000 Öncesi Dönem: Ortalama 1.400-1.600 TL
– 2000-2008 Dönemi: 1.200-1.400 TL arası
– Üç Dönem Eşit Dağılım: 1.000-1.200 TL arası
Başvurudan Vazgeçme
Başvurudan henüz borç miktarı bildirilmeden veya 3 aylık ödeme süresi içinde yazılı olarak vazgeçebilirsiniz. Ödeme yaptıysanız ve aylık ödenmediyse, ödediğiniz tutarın iadesini talep edebilirsiniz. Hak kazanamamanız halinde ödediğiniz tutar faizsiz olarak iade edilir. Aylık almaya başladıysanız, vazgeçme hakkınız bulunmamaktadır.