Yurtdışında Çalışan Vatandaşlar Türkiye’den Emekliliği
Avrupa ülkelerinin iş gücü ihtiyacını karşılamak için vatandaşlarımız 1960’lı yılların başında bu ülkelere göç etmeye başladı. Ülkemizdeki ekonomik şartlar nedeniyle birçok vatandaşımız iş bulmak için yurtdışında çalışmaya başlamış, bir kısmı ülkeye dönüş yapmış, bir kısmı ise bulunduğu ülkede yaşamaya devam etmektedir. 2018 yılı verilerine göre 6 milyon vatandaşımız yurtdışında yaşamını sürdürmektedir.
Yurtdışında çalışıp, bulunduğu ülkenin yasal düzenlemelerine göre vatandaşlarımız elbette o ülkeden emekliliğe hak kazandıktan sonra aylık alacaklardır. Türkiye açısından ise, uzun vade emeklilik sözleşmesi imzalamış ülkelerde çalışması bulunan veya bu ülkelerde ikamet etmiş vatandaşlarımız da bu süreleri borçlanarak hizmetten saydırabilmekte ve Türkiye’den de emekliliğe hak kazanarak aylık alabilmektedirler.
Yasal düzenleme uyarınca yurtdışında çalışanlar hizmet sürelerini borçlanabilmektedirler. Malullük, yaşlılık veya ölüm nedeniyle yurtdışı borçlanmasından yararlanabilmek için bir takım şartlar aranmaktadır.
- Türk vatandaşı olmak ( Türk vatandaşlığı ile birlikte başka bir ülke vatandaşlığına geçenler
– çifte vatandaşlar-)
- Doğumla Türk vatandaşı olup, izin almak suretiyle çıktıktan sonra 18 yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak sigortalı olarak çalışmak ( Borçlanma talep edilen sürede Türk vatandaşı olmak)
- Yurtdışı çalışmasını belgelendirmek ( Bu süreler arasındaki veya sonunda her bir çalışma için bir yıla kadar işsizlik süreleri dahildir.)
- Yurtdışında ev kadını olanlar
- Yazılı müracaat
Yurtdışı borçlanması talep etmek isteyen kişiler, durumlarına uygun olan belgelerin asıllarını ibraz etmelidirler.
Hangi süreler borçlanma kapsamında değildir
- 18 yaşın doldurulmasından önceki çalışmalar, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri
- Türk vatandaşlığının kazanılmasından önceki veya kaybedilmesinden sonraki yurtdışı çalışmaları, işsizlik ve ev kadınlığı süreleri
- Türkiye’deki malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası kapsamında geçen çalışma süreleri
Başvuru nasıl yapılır?
- Yurtdışı borçlanması yapabilmek için öncelikle dilekçe doldurulması gerekmektedir. Bu dilekçeye “yurtdışı borçlanma talep dilekçesi” denir. Dilekçeyi buradan indirebilirsiniz.
Hangi belgeler gereklidir?
- Dilekçe ile birlikte sizden yurtdışı çalışma sürelerinizi gösteren belge asılları istenir.
- Şayet Türkiye ile ikili anlaşma bulunan ülkelerden birisinde çalıştıysanız, çalıştığınız ülkenin sosyal güvenlik kurumundan hizmet cetveliniz ve sigorta kartınızı almanız gerekmektedir.
Yurtdışında çalışmanız o ülkenin resmi bir kuruluşunda ya da kamu kurumu olarak kabul edilen bir kuruluşlarda geçmiş ise belgelerin tasdikine gerek bulunmamaktadır.
Resmi bir kurumda geçmediyse; yurtdışındaki işyerinizin bağlı bulunduğu belediyelerce düzenlenen hizmet belgeleri, vergi dairelerince hizmet sürelerine ilişkin olarak düzenlenen belgeler, iş bulma kurumlarınca işsizlikte geçen süreleri gösteren belgeler, ilgili meslek kuruluşu veya resmi kuruluşlarca verilen hizmet belgeleri gerekmektedir.
Yurtdışında serbest çalışma faaliyetinde bulunduysanız, bağlı olduğunuz vergi dairesi, varsa meslek kuruluşu tarafından verilen hizmet belgesi
- Türkiye ile ikili anlaşma bulunmayan ülkelerden birisinde çalıştıysanız, bulunduğunuz ülkedeki Türk Konsoloslukları, çalışma ve sosyal güvenlik müşavirleri veya ataşelikler gibi temsilciliklerden alınacak hizmet belgeleri
Yurtdışındaki iş yerinizden alacağınız hizmet sürenizi gösterir belgeler ile pasaportunuzda bulunan çalışma izinlerinin tercümeleri
- Ev kadını olarak geçen süreler için, yurtdışında oturduğunuz dair ikamet belgesinin yeminli tercümesi ( Tercümenin Türkiye’de yeminli tercüman ya da bulunduğunuz ülkedeki akredite edilmiş bir tercüman tarafından tercüme edilip temsilciliklerde onaylanmış olması gerekmektedir.)
Bulunduğunuz ülkenin Türk Konsolosluğunda çalışma ve sosyal güvenlik müşavirliği veya ataşesi bulunuyorsa ikamet belgesine istinaden düzenlenecek belge
Bu belgeler temin edilemiyorsa, yurda giriş çıkış tarihlerinizi gösterir pasaport sayfalarının fotokopileri ya da emniyet müdürlüğünden alınacak yurda giriş-çıkış çizelgesinin bir örneği
Başvuru nereye yapılır?
- Başvurular; borçlanma talep tarihinden önce, Türkiye’de ikametlerinin bulunduğu yerdeki Sosyal Güvenlik Merkezlerinde yapılabilecektir. Türkiye’de ikametleri bulunmayan kişiler ise nüfusa bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik Merkezlerinde başvuru yapabileceklerdir.
Ne zaman ödeme yapmam gerekir?
- Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gerekli inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra, size borç tahakkuk ettirilerek bir tebligat gönderilir. Tebliğ tarihinden itibaren 3 ay içerisinde bu borcun ödenmesi gerekmektedir. Ödeme yapılmaması halinde, başvurunuz reddedilir ve yeniden başvuru yapmanız gerekir.
Gönderilen borcun tamamını ödeyemedim. Ne olur?
- Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gönderilen tahakkuk fişindeki tutarın tamamını ödeyemediyseniz, ödediğiniz tutarla orantılı olan süre geçerli kabul edilecektir. Kalan sürenin geçerli sayılabilmesi için yeniden talepte bulunmanız gerekecektir.
Ödemeyi yurtdışında Euro/Dolar olarak yapabilir miyim?
- Ödemeleri yurtdışında döviz cinsinden yapabilirsiniz. Ödeme yapacağınız tarihteki Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın döviz alış kurunu dikkate almanız gerekmektedir.
Ne kadar emekli maaşı alabilirim?
- Emekli maaşı hesaplanırken, üç farklı dönem arasında geçen çalışmalar değerlendirilir. Bunlar; 2000 yılından önceki dönem, 2000-2008 yılları arasındaki dönem ve 2008 yılı sonrasındaki dönemdir.
- Borçlanma müracaatında bulunurken, en eski hizmetten en yeniye doğru talepte bulunmaya dikkat edin.
- Emekli maaşları ise yukarıda belirtilen üç döneme göre değişmektedir. Size fikir vermesi açısından maaşlar örnek olarak belirtilmekte olup, içinde bulunduğunuz duruma göre farklılık gösterebilir.
- 2000 öncesindeki dönem için borçlanıyorsanız ortalama 1.400-1.600.TL, 2000-2008 yılları arasındaki dönem ise 1.200-1.400 TL arası, üç dönem içerisinde eşit olarak dağılmışsa 1.000-1.200 TL arasında maaş alabilirsiniz.
Başvuru yaptım ama vazgeçmek istiyorum. Ne yapmalıyım?
- Başvuruda bulunup, henüz borç miktarı tarafınıza bildirilmeden ya da borç miktarı bildirilip de 3 aylık ödeme süresi içerisinde başvurudan vazgeçtiğinizi yazılı olarak bildirebilirsiniz.
- Ödeme yaptıysanız ve henüz tarafınıza aylık ödenmediyse, yazılı vazgeçme başvurusunda bulunarak, ödediğiniz tutarın tarafınıza iade edilmesini talep edebilirsiniz. Bu durumda ödediğiniz tutar faizsiz, Türk Lirası olarak iade edilir.
- Hak kazanamamanız halinde, yazılı başvuruda bulunarak ödediğiniz tutarın iadesini talep edebilirsiniz.
- Aylık almaya başladıysanız, vazgeçme hakkınız bulunmamaktadır.